ASLAN VÜCUTLU
Kartal Kanatlı ve Kafalı
Koruyuculuk, güç, kudret ve iktidar gibi özelliklerle nitelendirilen Grifonlar, özellikle Hun sanatında birçok örnekler sergiler.
Devlet sembolü olarak Kartal'ı kullanan Selçuklu Türkleri, resmi din olarak benimsenen İslam öğretilerine karşı olmasına rağmen, birçok eserlerinde Grifonu kullanmıştır.
Grifon, Türk sanatında genellikle aslan gövdeli, kartal kanatları olan ve yine kartal başlı mitolojik bir hayvandır. Aynı zamanda Türk Şaman inanışında birçok kamın ritüel esnasında büründüğü hayvanların başında gelen kartalın geniş anlamları bulunmaktadır.
Kartalın, Kök Tengri gücünü ve iktidarını temsil ettiği düşünülmesi sebebiyle, bu role giren kamın; amaca en güçlü ve kolay şekilde ulaşması düşünülmüştür.
Oğuz Türklerinin boylarında arma ve sembollerde yine kartal figürünü genişçe görebilmekteyiz.
Çift Başlı Kartal olarak da kültürümüzde geniş yer kaplayan kartal betimlemesi, erken dönemlerde masalsı ifadelerle kendini Grifon olarak gösterir.
Hun, Göktürk ve Selçuklularda sıklıkla karşımıza çıkan kartal, çift başlı olarak da betimlenmiştir.
Göğün sembolu olan Çift Başlı Kartal, aynı zamanda yerin altındaki hayatın da sembolu olarak ifade edilmiştir.
Koruyucu özelliği sebebiyle genelde mezar taşlarında, kapı kabartmalarında sıkça gördüğümüz Grifonlar, Helen mitografyasında Herodotos'a göre, ülkenin altın madenlerini koruyarak, o bölgede yaşayan ve altını ele geçirmek isteyen tek gözlü Arimaspes boyuna karşı mücadele eden "Altın Koruyucusu" olarak betimlenmiştir. .
Deniz Grifonlarını MS. II. yüzyılın başlarından itibaren deniz topluluğunu oluşturan figürleriyle beraber görürüz.
Batıda MS. III. yüzyıldan itibaren Grifona atfedilen koruyuculuk vasıflarından tamamen uzaklaştığı; hız, kıvraklık ve zeka özelliklerinin ön plana çıktığı görülür.
Hun halılarının dış kenarlarında kareler içinde yer alan Grifonlar, kartal figürü ile özellikle Şamanizmde insanla ruh arasındaki ilişkiyi sağlar.
Grifonlar, Macar mitolojisinin önemli bir figürüdür. Griff olarak anılan bu varlık, Avrupa mitolojisindeki adı Griffindir. Aslan başlı bir kuş görünümündedir. Macarlara göre insan eti yiyen bir kuştur.
Çin efsanelerinde de adı geçen Grifon, geyik gibi boynuzları olan, pullarla örtülü baş ve bedene sahiptir. Aynı zamanda pençeli ve kanatlı bir ejder olarak tasvir edilir. Bu kutsal hayvanın görülmesi, zafer ve barışın müjdecisi olarak yorumlanır.
(Makale : TuvART)
Görsel Bilgisi : Grifon Bezemeli Altın Levha, MÖ. 6. yy.
Arkeoloji Müzesi, Delfi. Kaynak P Dergisi.
(Makale : TuvART)
Görsel Bilgisi : Grifon Bezemeli Altın Levha, MÖ. 6. yy.
Arkeoloji Müzesi, Delfi. Kaynak P Dergisi.
Yorumlar
Yorum Gönder